Wysoki cholesterol w surowicy krwi, przyczyny i objawy podwyższonego poziomu, naturalne metody jego obniżenia

Wiele osób popełnia błąd, myśląc, że cholesterol to samo zło, związek, który tylko i wyłącznie szkodzi naszemu organizmowi. Prawda jest jednak inna, odpowiedni poziom cholesterolu we krwi jest wręcz niezbędny dla naszego zdrowia, a szkodzi cholesterol LDL, czyli tzw. zła frakcja i należy bezwzględnie zredukować jej ilość. Jednakże zbyt wysoki poziom niemal od razu zaczynamy odczuwać niekorzystnie, prowadzi do rozwoju wielu niebezpiecznych schorzeń, może niekiedy nawet zagrażać życiu. Trzeba więc regularnie badać poziom cholesterolu i trójglicerydów w surowicy krwi i natychmiast reagować na wszelkie niepokojące zmiany.

Czym jest cholesterol i jakie znaczenie dla organizmu ma prawidłowe stężenie cholesterolu HDL we krwi?

Zanim zajmiemy się przedstawieniem skutków za wysokiego poziomu „złego cholesterolu” i pozytywnym oddziaływaniem „dobrego cholesterolu”, powinniśmy wcześniej dowiedzieć się, jakie istotne funkcje pełni w ludzkim organizmie i w jaki sposób może wpływać na stan zdrowia. Cholesterol to związek chemiczny zaliczany do grupy steroli, w naszym ciele jest naturalnie syntezowany w wątrobie, a jego ewentualne niedobory uzupełnia się utrzymując odpowiednią dietę albo biorąc suplementy diety mające go w składzie. Cholesterol dzielimy na dwie podstawowe grupy, nazywane frakcjami, różniącymi się właśnie sposobem oddziaływania na organizm i są to:

• frakcja HDL, nazywana „dobrym cholesterolem” , znana jest też pod nazwą lipoproteiny o wysokiej gęstości;
• frakcja LDL, bardziej znana jako „zły cholesterol” , czyli lipoproteiny o małej gęstości.

Negatywne działanie frakcji LDL przedstawimy w dalszej części tekstu, najpierw trzeba poznać, jakie funkcje pełni cholesterol HDL, a do najważniejszych można zaliczyć:

• regulację pracy wielu ważnych układów i narządów wewnętrznych;
• przeciwdziałanie rozwojowi niebezpiecznych chorób sercowo-naczyniowych, zmniejszenie ryzyka choroby wieńcowej, miażdżycy czy zawału serca;
• pozytywny wpływ na cały układ krążenia;
• utrzymywanie prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego;
• udział w procesie produkcji kwasów tłuszczowych;
• transportowanie cząsteczek cholesterolu LDL do wątroby, gdzie ulegają rozkładowi;
• udział w syntezie niezbędnej dla zdrowia witaminy D3, progesteronu, samego cholesterolu, kortyzolu i estrogenu, czyli ważnych hormonów sterydowych;
• wspomaganie trawienia tłuszczów;
• zwiększenie przyswajalności witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, witaminy A, witaminy D i witaminy E.

Dopuszczalne normy, których przekroczenie jest wskazaniem do badania cholesterolu i trójglicerydów w surowicy krwi

Zbyt wysoki poziom cholesterolu stanowi tak poważne zagrożenie dla zdrowia, że w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek objawów należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem, który zleci przeprowadzenie badań, zarówno cholesterolu frakcji LDL, jak i poziomu HDL. Badanie nosi nazwę lipidogramu i oprócz dwóch przestawionych frakcji obejmuje również tzw. cholesterol całkowity oraz poziom trójglicerydów w surowicy krwi, a poszczególne, określone przez specjalistów normy wynoszą:

Cholesterol całkowity

W tym przypadku poziom cholesterolu całkowitego jest taki sam dla kobiet i mężczyzn i nie powinien przekraczać <190 mg/dl.

Cholesterol LDL

Tutaj również nie ma rozróżnienia ze względu na płeć i poziom cholesterolu LDL powinien wynosić <115 mg/dl.

Cholesterol HDL

Dopiero ta korzystna frakcja ma odmienne normy dla kobiet i mężczyzn, które wynoszą:

• dla kobiet >45 mg/dl;
• dla mężczyzn >40 mg/dl.

Trójglicerydy

Trójglicerydy, określane skrótem TG albo nazwą triglicerydy, to ważny składnik tkanki tłuszczowej, będący przede wszystkim źródłem energii dla organizmu, a zalecany poziom triglicerydów powinien wynosić 150‒199 mg/dl.

Co powoduje podwyższenie poziomu cholesterolu we krwi?

Nie każdemu z nas automatycznie grozi zbyt wysoki cholesterol we krwi, najczęściej spotyka to osoby z tzw. grupy podwyższonego ryzyka, np. cierpiące na hipercholesterolemię, schorzenie występujące w dwóch odmianach, pierwotnej i wtórnej. Przyczyną rozwoju pierwszej są najczęściej uwarunkowania genetyczne, dziedziczenie skłonności do mutacji genu receptora LDL, a druga może być powodowana przez niektóre grupy leków, jest też objawem chorób współistniejących np. niedoczynności tarczycy, oraz wynikiem niezdrowego trybu życia.

Oczywiście hipercholesterolemia to nie jedyna przyczyna tego, że zaczynamy narzekać na skutki podwyższonego cholesterolu. Bardzo często sami jesteśmy temu winni, żyjąc np. w ciągłym stresie, a niepokojące zmiany są wynikiem również takich zaniedbań jak:

Brak aktywności fizycznej

Siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej, powoduje nie tylko nadwagę i otyłość, odbija się niekorzystnie także na profilu lipidowym. Jeśli nie będziemy się ruszać to może niebezpiecznie wzrosnąć zarówno cholesterol LDL, jak i trójglicerydy. Warto więc ruszyć się z domu, a już nawet codzienny spacer zmieni ten niekorzystny stan rzeczy, pozwoli utrzymać prawidłową wagę, uniknąć ryzyka chorób serca oraz aktywować syntezę enzymów odpowiedzialnych za redukcję samego cholesterolu. Najlepszym rozwiązaniem jest regularna aktywność, a badania wykazały, że może obniżyć stężenie cholesterolu LDL o 15%, z jednoczesnym zwiększeniem HDL o blisko 20% i to już po kilku miesiącach ćwiczeń.

Niewłaściwa dieta

Niebagatelne znaczenie w uzyskaniu bezpiecznego dla zdrowia poziomu cholesterolu ma odpowiedni sposób odżywiania, który często jest daleki od zaleceń dietetyków i innych specjalistów. W diecie dominuje wszystko, co niezdrowe, a za długotrwałe utrzymywanie podwyższonego poziomu LDL odpowiada żywność wysoko przetworzona, równie szkodliwe jest palenie papierosów i picie alkoholu, oraz takie produkty spożywcze jak:

• tłuste mięso i jego przetwory, wędliny, boczek, słonina, kiełbasy czy pasztety;
• podroby;
• tłuste mleko i robione z niego sery, także topione oraz twarogi z dużą zawartością tłuszczu;
• tłuste ryby;
• potrawy smażone w głębokim tłuszczu;
• tłuszcze pochodzenia zwierzęcego typu trans;
• fast foody, hamburgery, pizza czy hot dogi;
• słodycze zawierające duże ilości białego cukru;
• tak samo słodzone gazowane napoje;
• niezdrowe przekąski, ciastka, chipsy czy paluszki.

Jakie są objawy wysokiego cholesterolu?

Dużo ruchu na świeżym powietrzu i odpowiednio zbilansowana, zdrowa dieta pozwalają szybko i skutecznie obniżyć poziom cholesterolu. Absolutnie nie powinno się tego bagatelizować, jeśli zlekceważymy wyniki badań, to musimy liczyć się z poważnymi objawami wysokiego cholesterolu:

• dolegliwościami mogącymi wskazywać na rozwój chorób układu krążenia;
• podwyższonym ryzykiem udaru mózgu i zawału mięśnia sercowego;
• silnym bólem i uczuciem ucisku w klatce piersiowej;
• bólem, drętwieniem i skurczami nóg, zwłaszcza łydek;
• zmianami na skórze stóp, która staje się napięta i błyszcząca;
• zimnymi stopami;
• ryzykiem rozwoju miażdżycy, co powoduje wzrost ilości blaszek miażdżycowych we krwi, a w grupie najwyższego ryzyka są osoby chorujące na cukrzycę;
• utrudnionym gojeniem się ran i owrzodzeń, zwłaszcza na stopach.

Naturalne metody pozwalające obniżyć wysoki cholesterol

Leczenie wysokiego cholesterolu najczęściej odbywa się metodami farmakologicznymi, które zleca lekarz na podstawie przeprowadzonych badań i ich skuteczności nie będziemy negować. Można również spróbować zmniejszyć poziom tego związku w naturalny sposób, a bardzo dużo zależy od naszego stylu życia, przede wszystkim sposobu odżywiania. Jeśli chodzi o naturalne metody na zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi, to najlepsza jest:

Dieta na obniżenie cholesterolu

Zdecydowanie najważniejsza i wiemy już, jakich potraw i produktów spożywczych powinniśmy bezwzględnie unikać. Trzeba je zastąpić zdrowymi odpowiednikami i w naszym codziennym menu, zdrowej i zbilansowanej diecie muszą się znaleźć:

• chude mięso drobiowe i ryby o niższej zawartości tłuszczu, bogate w kwasy Omega-3;
• wielonienasycone kwasy tłuszczowe;
• zdrowe oleje, a najlepiej obniża poziom cholesterolu olej lniany albo oliwa z oliwek extra virgin z pierwszego tłoczenia;
• warzywa mające w składzie duże ilości błonnika, rośliny strączkowe, marchewka, ziemniaki, bakłażany;
• owoce z dużą zawartością witaminy C, silnego antyoksydantu, grejpfruty, śliwki, truskawki, jabłka, awokado;
• różne odmiany orzechów, którymi zastąpimy niezdrowe i tuczące przekąski, laskowe, włoskie, nerkowca czy brazylijskie;
• zielona herbata;
• woda mineralna zamiast słodkich gazowanych napojów;
• pełnoziarniste ciemne pieczywo.

Taka dieta nie tylko pozwoli utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu w organizmie, zwłaszcza w połączeniu z dużą dawką codziennej aktywności fizycznej. Uda nam się również zachować właściwą masę ciała, zgodną z obliczonym BMI i będziemy mogli cieszyć się szczupłą, wysportowaną sylwetką bez grama zbędnego tłuszczu.

Zioła redukujące zbyt wysoki poziom cholesterolu

Zwolennicy fitoterapii, czyli ziołolecznictwa, mogą walczyć ze swoim wysokim cholesterolem z pomocą wielu popularnych ziół i roślin o właściwościach leczniczych. Stosowane w postaci naparów czy jako składnik suplementów diety, wykazują wysoką skuteczność, a w tym przypadku najlepiej sprawdza się:

• karczoch zwyczajny, wspomagający pracę wątroby i produkcję kwasów żółciowych, działający przeciwutleniająco;
• czosnek pospolity, w pełni zasłużenie uważany za silny, naturalny antybiotyk o szerokim działaniu poprawiającym stan zdrowia;
• kozieradka pospolita, o działaniu przeciwzapalnym, rozkurczowym, żółciopędnym i redukującym poziom cukru we krwi;
• ostropest plamisty, obniżający ilość cholesterolu frakcji LDL i podnoszący korzystną frakcję HDL;
• imbir lekarski, skuteczny nie tylko na przeziębienie czy grypę dzięki działaniu przeciwzapalnemu i przeciwgorączkowemu, wykazuje dużą skuteczność także przy cholesterolu i trójglicerydach;
• zielona herbata, jeden z najbardziej lubianych gatunków, także powodujący obniżenie poziomu cholesterolu LDL nawet o 0,64 mmol/l, a cholesterolu całkowitego o 0,62 mmol/l;
• morwa biała wręcz wymiatająca szkodliwy cholesterol z organizmu, obniżająca poziom trójglicerydów i poprawiająca niekorzystny profil lipidowy;
• mniszek lekarski, przeciwdziałający agregacji, czyli zlepianiu się płytek krwi, wykazujący skuteczność w redukcji złego i podniesieniu dobrego cholesterolu.

Źródła:

• https://www.healthline.com/nutrition/7-healthy-high-cholesterol-foods
• https://www.healthline.com/health/high-cholesterol-symptoms
• https://www.healthline.com/health/high-cholesterol
• https://www.healthline.com/health/high-cholesterol/does-stress-affect-cholesterol
• https://www.healthline.com/health/high-cholesterol/herbs-for-atherosclerosis