Organizm ludzki do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje dużych dawek różnych substancji, głównie związków organicznych, spośród których niewątpliwie najważniejsze są witaminy. Ich nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „vita”, życie, należy więc zadbać, aby znalazły się w codziennej diecie, a ewentualne niedobory uzupełniać odpowiednio dobranymi suplementami diety. Witamin, jakie musimy dostarczyć, jest wiele, lecz jedną z najważniejszych, której nasz organizm nie może wyprodukować, jest witamina C, czyli kwas l-askorbinowy.
Spis Treści
Witaminy – czym są i jak je dzielimy
Jak już wspomniałem, witaminy to związki organiczne, niezbędne dla naszego zdrowia, warunkujące przebieg wielu ważnych procesów, przede wszystkim metabolicznych. Są zazwyczaj pochodzenia naturalnego, lecz można je również otrzymywać w wyniku syntezy różnych związków chemicznych. Ludzki organizm nie jest w stanie ich wytworzyć albo produkuje ich zbyt małe ilości, dlatego nazywamy je egzogennymi, dostarczanymi ze źródeł zewnętrznych. Dzielimy je na dwie podstawowe grupy:
- rozpuszczalne w tłuszczach, do których należą witamina A, witamina D, E i K;
- rozpuszczalne w wodzie i w tej grupie znajduje się witamina B, kwas foliowy oraz witamina C.
Witaminy – skutki ich niedoboru i nadmiaru
Jeśli zależy nam na zachowaniu zdrowia, to witaminy z obu grup muszą być bezwzględnie dostarczane każdego dnia. Ważne jednak, aby były to właściwie dobrane ich dawki, a zarówno niedobór witamin, również witaminy C, jak i nadmiar, może mieć poważne konsekwencje.
Niedobór witamin, nazywany awitaminozą, to choroba, w której przebiegu w organizmie zaczyna brakować jednej lub więcej witamin. Dzieli się ona na pierwotną, kiedy sami nie zapewniamy sobie odpowiedniej ilości witamin, oraz wtórną, w której z różnych przyczyn organizm nie jest w stanie ich prawidłowo wchłaniać. Awitaminoza objawia się w zależności od witaminy, której braki aktualnie odczuwamy, a najczęściej występujące skutki niedoboru witaminy C to:
- silne bóle kości, stawów i mięśni;
- złe samopoczucie psychiczne, nasilenie objawów stresu prowadzące w skrajnych przypadkach nawet do depresji;
- ciągłe uczucie zmęczenia i osłabienia;
- choroby tarczycy, jej niedoczynność;
- osłabiona odporność;
- stany zapalne, między innymi błon śluzowych;
- choroby układu krążenia, w tym i miażdżyca;
- szkorbut;
- utrudnione gojenie się ran;
- brak apetytu;
- wzrost poziomu żelaza, który może stać się powodem uszkodzenia wielu narządów, wątroby, nerek, trzustki oraz odśrodkowego układu nerwowego.
Przeciwieństwem awitaminozy jest hiperwitaminoza, czyli choroba rozwijająca się pod wpływem nadmiaru witamin, jakie dostarczyliśmy organizmowi. Możemy z nią mieć także do czynienia w sytuacji przedawkowania kwasu askorbinowego, a negatywne efekty tego to:
- zwiększone ryzyko powstania kamieni nerkowych;
- zaburzenia ze strony układu pokarmowego, nudności, wymioty i biegunki;
- częstsze niż zwykle oddawanie moczu;
- słabsze działanie niektórych przyjmowanych leków;
- reakcje skórne, alergie w postaci wysypki przypominającej nieco trądzik.
Na szczęście przypadki przedawkowania witaminy C zdarzają się niezwykle rzadko, czemu sprzyja właśnie fakt, że jest rozpuszczalna w wodzie, a jej stopień wchłanialności w organizmie wynosi aż 70 – 80 procent.
Witamina C – kto ją odkrył i jakie jest zalecane dawkowanie
Witaminę C jako pierwszy wyizolował w 1928 roku węgierski biochemik Albert Szent-Györgyi, co ciekawe z owoców papryki i za to osiągnięcie został nagrodzony nagrodą Nobla. Oprócz medycyny znajduje zastosowanie również w kosmetyce, wchodząc przede wszystkim w skład kremów i innych preparatów przeznaczonych do pielęgnacji skóry. Nasz organizm wykazu duże zapotrzebowanie na kwas l-askorbinowy, wynoszące odpowiednio:
- u dorosłych: 90 mg do 100 mg;
- u dzieci: średnio 40 – 50 mg.
Zapotrzebowanie na witaminę C znacznie wzrasta podczas różnorakich infekcji, czy w stanie osłabienia i wtedy można zastosować nawet dawkę do 1000 mg dziennie, zwłaszcza dla osób:
- w podeszłym wieku;
- kobiet w ciąży i karmiących piersią;
- będących w silnym stresie;
- nadużywających alkoholu;
- palących duże ilości papierosów;
- walczących z infekcjami powodowanymi przez bakterie i wirusy;
- po przebyciu ciężkich chorób wymagających długotrwałej rekonwalescencji;
- mających trudno gojące się rany;
- narażonych na długotrwały wysiłek fizyczny.
Witamina C – najważniejsze właściwości lecznicze
Biorąc ściśle zalecane przez lekarzy dawki kwasu askorbinowego, można liczyć na jej wyjątkowo szerokie działanie prozdrowotne. Wielu specjalistów nie bez konkretnych powodów uważa witaminę C za jedną z najważniejszych, wskazując jej wszechstronne oddziaływanie na niemal wszystkie aspekty zdrowotne. Suplementując ją regularnie, w stosunkowo krótkim czasie odczujemy jej działanie polegające między innymi na:
Usunięciu z organizmu wolnych rodników
Jednym z poważniejszych zagrożeń dla ludzkiego organizmu są wolne rodniki, czyli Reaktywne Formy Tlenu (ROS), atomy tlenu pozbawione jednego elektronu i odbierające go innym atomom tlenowym. Tworzą się w ten sposób coraz większe ilości wolnych rodników, doprowadzając do rozwoju takich chorób jak:
- choroby serca i całego układu krążenia, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zwiększone ryzyko zawału;
- udar mózgu;
- choroby neurodegeneracyjne, Alzheimera i Parkinsona;
- szybsze starzenie się skóry, pojawienie się na niej trądziku, egzemy czy cellulitu;
- dolegliwości żołądka i jelit;
- niewydolność nerek;
- cukrzyca;
- stany zapalne stawów.
Jak widać, naprawdę jest się czym przejmować, a rozwiązaniem jest tu właśnie witamina C kwas askorbinowy będący naturalnym, niezwykle silnym antyoksydantem. Pozwala na skuteczne pozbycie się wszystkich wolnych rodników i zminimalizowanie ryzyka powyższych chorób.
Wspomaganiu pracy serca i układu krążenia
O wysokie stężenie witaminy C we krwi powinny szczególnie dbać osoby narzekające na choroby serca i układu krążenia, będące przyczyną rozwoju następnych schorzeń np. nadwagi i otyłości. Jej pozytywne działanie w tym zakresie potwierdza coraz więcej badań przeprowadzanych na renomowanych uczelniach na całym świecie. Sprowadza się ono przede wszystkim do:
- uszczelnienia osłabionych ścian naczyń krwionośnych, dzięki czemu witamina C przeciwdziała powstawaniu krwotoków i siniaków pod skórą. Większa szczelność żył oznacza także mniejsze ryzyko pajączków i żylaków;
- obniżenia „złej” frakcji LDL cholesterolu, co pozwala z kolei uniknąć tworzenia się zmian miażdżycowych;
- regulacji za wysokiego ciśnienia krwi, można więc dzięki niej skuteczniej walczyć z nadciśnieniem tętniczym;
- udziału w procesie produkcji czerwonych krwinek, czyli erytrocytów, których zadaniem jest dostarczanie tlenu do każdej komórki ludzkiego ciała.
Zachowaniu pełnej sprawności stawów i kości
Jedną z właściwości witaminy C, którą warto podkreślić, jest jej wpływ na zwiększenie produkcji kolagenu, współtworzącego tkankę łączną, materiału budulcowego między innymi naszych stawów. Kwas askorbinowy obecny jest w płynie maziowym odpowiedzialnym za ruchliwość i brak urazów powierzchni stawowych. Wymaga stałego uzupełniania, podnosząc jednocześnie poziom głównego materiału budującego kości, czyli osseiny, co pozwala uniknąć rozwoju osteoporozy.
Zahamowaniu procesów starzenia się skóry
Kolagen, którego syntezę warunkuje prawidłowa ilość witaminy C, w znacznym stopniu powstrzymuje naturalne procesy starzenia się skóry. Znajdujące się w niej włókna kolagenowe ulegają osłabieniu wraz z wiekiem, a skóra wiotczeje, zaczyna tracić elastyczność i pojawiają się na niej coraz wyraźniejsze zmarszczki.
Warto więc stosować kosmetyki mające w składzie witaminę C, uzupełniające jej ewentualne niedobory, a skóra będzie zawsze dobrze odżywiona i perfekcyjnie wygładzona. Oprócz tego możemy liczyć na znaczną redukcję przebarwień i głęboki naturalny koloryt, dzięki temu, że kwas askorbinowy skutecznie hamuje nadprodukcję melaniny, czyli barwnika skóry.
Wsparciu naturalnej odporności organizmu
Nieustannie narażonej na działanie rozmaitych czynników chorobotwórczych, wirusów, bakterii, czy grzybów. Narastające osłabienie naszej naturalnej bariery ochronnej, układu immunologicznego, otwiera drogę chorobom, a w takiej sytuacji pomoc niesie właśnie odpowiednia, codzienna dawka witaminy C, która:
- aktywuje komórki odpornościowe do intensywniejszej pracy;
- bierze udział w syntezie hormonów, takich, jak kortykosteroidy, produkowane w korze nadnerczy;
- zwiększa przyswajanie żelaza;
- pomaga zredukować niemal wszystkie skutki stresu i innych napięć nerwowych, automatycznie osłabiających układ odpornościowy;
- usuwa wspomniane wolne rodniki;
- zmniejsza skutki ewentualnych alergii dzięki swojemu działaniu antyhistaminowemu.
Witamina C – z jakich źródeł będzie najlepsza
Powyższe przykłady jasno pokazują, że musimy codziennie dostarczać organizmowi właściwie dobrane dawki witaminy C, chroniące nas przed chorobami. Jednakże witamina witaminie nierówna i skąd mamy wiedzieć, że ta, którą akurat bierzemy, będzie dla nas odpowiednia. Mimo że na rynku bez problemu znajdziemy mnóstwo suplementów diety zawierających witaminę C oraz tabletki mające tylko ją w składzie, lepiej korzystać z naturalnych źródeł i dostarczać ją razem z pożywieniem. Duże ilości kwasu l-askorbinowego znajdziemy między innymi w takich produktach jak:
Owoce
A spośród wszystkich, jakie spożywamy, najwięcej, w 100 g owocu, zawiera:
- dzika róża, aż 250 – 800 mg;
- czarne porzeczki,150 – 300 mg;
- kiwi, 84 mg;
- grejpfruty, 30 – 70 mg;
- truskawki, 45 – 90 mg;
- cytryny, 40 – 60 mg;
- pomarańcze, 30 – 50 mg;
- maliny, 20 – 37 mg.
Warzywa
Kolejne wartościowe i niezwykle bogate źródło witaminy C, z którego codziennie powinniśmy korzystać, a najwięcej jej, ponownie w 100 g produktu, znajduje się w:
- zielonej pietruszce, 269 mg;
- papryce, 125 – 200 mg;
- brukselce, 65 – 145 mg;
- brokułach, 65 – 150 mg;
- kapuście, 35 – 70 mg;
- szpinaku, 40 – 85 mg;
- fasolce szparagowej. 25 – 30 mg;
- rzodkiewce, 25 mg.
Źródła:
- https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-c-benefits
- https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-c-foods
- https://www.healthline.com/nutrition/side-effects-of-too-much-vitamin-c
Matcha Extreme – naturalny suplement diety pozwalający schudnąć szybko i bezpiecznie
Keto Probiotix – dzięki zjawisku ketozy zgubisz wszystkie zbędne kilogramy
Nootronin – suplement diety wspomagający funkcjonowanie mózgu
Nicosadio – plastry, dzięki którym skończysz z paleniem papierosów
Keto Coffee Premium – suplement diety wspierający odchudzanie z siłą ketozy