Przyczyny i leczenie łysienia u kobiet

Tekst zaktualizowany 01.04.2021

Kiedy słyszymy o łysieniu, czyli przyspieszonym wypadaniu włosów powodowanych różnymi przyczynami, to natychmiast staje nam przed oczami mężczyzna z powiększającą się łysiną. Niestety problem ten coraz częściej dotyczy również kobiet, u których nierzadko ma bardziej dramatyczny przebieg i poważniejsze konsekwencje, również natury psychicznej. Łysienia u kobiet nie da się po prostu zbagatelizować, należy mu przeciwdziałać zaraz po zauważeniu jego pierwszych objawów. Badania wykazują, że jest to już blisko 20 procent wszystkich przypadków łysienia, a najczęstszą odmianą, z jaką możemy się spotkać, jest łysienie androgenowe.

Łysienie u kobiet – jakie są jego trudne do przeoczenia objawy

Powiedzmy sobie szczerze, że mężczyzna z prześwitami w swojej fryzurze jest widokiem całkowicie normalnym i nikogo nie dziwi. Zupełnie odmienna sytuacja jest w przypadku płci pięknej, dla której stanowi to poważny powód co najmniej do rosnącego wstydu i coraz większej frustracji. Wypadanie włosów u kobiet, nie jest tylko dolegliwością natury fizycznej, prowadzi do stresu, mogącego przekształcić się nawet w silną depresję wymagającą leczenia klinicznego.

Oczywiście równie często możemy zetknąć się z sytuacją, kiedy nadmiernie panikujemy, zupełnie niepotrzebnie uważając naturalne wypadanie włosów za stan chorobowy. Codziennie przecież wypada nam około 100 włosów, które znajdujemy np. na szczotce, grzebieniu, czy ręczniku. Problem zaczyna się jednak w momencie, kiedy ta ilość się zwiększa i to w sposób trudny do opanowania. Każdy, kto znajdzie się w takiej sytuacji, powinien natychmiast udać się do specjalisty, lekarza dermatologa albo profesjonalnego trychologa, by szybko zdiagnozować przyczynę wypadania włosów, których może być naprawdę wiele. Dopiero na takiej solidnej podstawie można zacząć temu przeciwdziałać, stosując różnorakie metody, od naturalnych, aż po stosowanie silnych farmaceutyków.

Łysienie u kobiet – najczęściej spotykane rodzaje przyspieszonego wypadania włosów

W przypadku pań tak jak i u mężczyzn, możemy mieć do czynienia z kilkoma rodzajami łysienia, różniącymi się od siebie przyczyną wystąpienia, charakterystycznymi objawami, przebiegiem oraz sposobem leczenia choroby. Zazwyczaj spotykamy następujące odmiany wypadania włosów u kobiet:

1. Łysienie androgenowe

Jedno z najtrudniejszych do wyleczenia i jednocześnie najczęściej spotykane właśnie u kobiet, u których powodowana przez to utrata włosów dotyczy od 20 aż do 60 procent wszystkich przypadków. Jest związana z zaburzeniami gospodarki hormonalnej organizmu, w którym wytwarzana jest zbyt duża ilość męskich hormonów płciowych, czyli androgenów, na czele z testosteronem. W wyniku pewnych niekorzystnych procesów zaczyna się on przekształcać w dihydrotestosteron, nazywany w skrócie DHT, odmianę szybko osłabiającą, a następnie uszkadzającą mieszki włosowe.

Przyczyną tego są między innymi uwarunkowania genetyczne, odziedziczone po starszym pokoleniu skłonności do mutacji testosteronu, albo choroby współistniejące, nierzadko pozostające niezdiagnozowane. Dają jednak charakterystyczne objawy, a stopniowa utrata włosów może być powodowana np. przez zespół policystycznych jajników, albo choroby tarczycy, nadczynność, niedoczynność i Hashimoto. W wielu przypadkach prowadzi to do nieodwracalnego zniszczenia mieszków włosowych stanowiących przecież podstawę prawidłowego wzrostu i rozwoju włosów, które zaczynają wypadać. Łysienie androgenowe u kobiet może przyjmować dwie postacie, różniące się sposobem utraty i umiejscowieniem wypadania włosów:

• łysienie androgenowe typu żeńskiego, w którego przebiegu następuje utrata owłosienia w centralnej części głowy, z pozostawieniem niewielkiego pasa włosów tylko w okolicy czoła;
• łysienie androgenowe typu męskiego, kiedy włosy zaczynają wypadać najpierw w okolicy czołowej, potem na skroniach i w stronę ciemienia, aż pozostaje tylko ich niewielka ilość na czubku głowy.

2. Łysienie menopauzalne

Jak sama nazwa wskazuje, wypadanie włosów u kobiet występujące w okresie przekwitania, czyli właśnie menopauzy. Trudno jest jednoznacznie określić wiek, w którym można zaobserwować początki ewentualnego rozpoczęcia tego procesu, lecz zazwyczaj zaczyna się to między 45 a 55 rokiem życia i według badań dotyczy nawet 75 procent wszystkich przypadków wypadania włosów. W tym przypadku także jest to powodowane przez zaburzenia wydzielania hormonów powodowanego przez ustanie funkcji jajników, przez co w organizmie spada poziom estrogenów.

Ma to bezpośredni i jednocześnie niekorzystny wpływ na mieszki włosowe, w wyniku czego włosy stają się osłabione i zaczynają wypadać. W przeciwieństwie do łysienia androgenowego proces ten obejmuje równomiernie całą powierzchnię głowy, a nie tylko pewne, określone miejsca np. zakola, czy okolice czoła. Jedną z odmian łysienia menopauzalnego jest łysienie bliznowaciejące, w którym utrata włosów jest związana ze stopniowym cofaniem się ich linii, a na skórze mogą tworzyć się niewielkie, lecz widoczne blizny.

3. Łysienie po ciąży

Nazywane też łysieniem poporodowym, na które cierpi ponad 90 procent kobiet po urodzeniu dziecka, chociaż jego pierwsze niepokojące objawy mogą pojawić się dopiero kilka miesięcy po porodzie. Tutaj też jako przyczynę wskazuje się zaburzenia hormonalne związane z ilością estrogenu. Rośnie on w okresie ciąży, a podwyższony poziom korzystnie wpływa na włosy, które dzięki temu są o wiele gęstsze i mocniejsze, co od razu widać u kobiety i niejednokrotnie wzbudza to podziw otoczenia. Jednocześnie zostają zatrzymane ich dwie fazy, katagenu, kiedy włosy zaczynają stopniowo obumierać i naturalnie wypadać, oraz telogenu, regeneracji mieszków włosowych.

Zostaje więc zaburzony ten trójfazowy cykl, a kiedy po ciąży, zazwyczaj 2 – 3 miesiące po porodzie, poziom estrogenu zaczyna spadać, to wypadają również te „nadprogramowe” włosy, które nie wypadły przez dziewięć miesięcy ciąży. Tracą również swój efektowny wygląd, stając się kruche, łamliwe, pozbawione głębokiego kolorytu i blasku. Kolejną przyczyną łysienia poporodowego, o której warto wspomnieć, jest także karmienie piersią, związane ze wzrostem poziomu następnego hormonu, prolaktyny. Prowadzi do rozwoju poważnej choroby, łojotokowego zapalenia skóry, a jednym z jego objawów jest właśnie zwiększone wypadanie włosów.

Łysienie u kobiet – wszystko, przez co może być spowodowane

Z opisanymi powyżej rodzajami łysienia u kobiet możemy zetknąć się najczęściej i wiemy już też, jakie czynniki są za nie odpowiedzialne. Jednakże to nie wszystko, na co powinna uważać każda kobieta dbająca o stan swojej fryzury. Wypadanie włosów może być powodowane przez inne czynniki, przyczyny łysienia są zaskakujące i niejednokrotnie wynikające z winy samej zainteresowanej osoby, między innymi takie jak:

Niewłaściwa dieta

Bardzo mało osób zdaje sobie sprawę z tego, jak olbrzymi wpływ na stan zdrowia włosów i skóry głowy ma to, co jedzą. Właśnie dlatego, rozpatrując przyczyny łysienia u kobiet, na pierwszym miejscu u kobiet umieściliśmy dietę, która w wielu przypadkach bardzo daleka jest od doskonałości i to jedno z naszych własnych zaniedbań. Mieszki włosowe, cebulki i sam włos potrzebują do prawidłowego wzrostu wielu substancji odżywczych, które dostarczamy właśnie z pożywieniem i w naszej codziennej diecie bezdyskusyjnie musi się znaleźć:

Witamina A

Znana również jako retinol albo beta-karoten, biorąca aktywny udział w procesach tworzenia komórek, także skóry i włosów. Wzmacnia je także poprzez regulację metabolizmu na poziomie komórkowym, przede wszystkim mieszków i cebulek włosowych. Dostarczymy ją wraz z jajkami, tłustymi rybami, najlepiej morskimi, pomidorami, warzywami liściastymi, takimi jak np. szpinak.

Witaminy z grupy B

Takie jak B5 (kwas pantotenowy), B6 (pirydoksyna), B7 (biotyna), B12 (kobalamina). Bez nich nie mamy co liczyć na prawidłowy wzrost mocnego i zdrowego włosa, wyrastającego z równie mocnej i dobrze odżywionej cebulki. Najważniejszą funkcję pełni tu biotyna, wzmacniająca włosy, nadająca im wytrzymałości, odporności na niekorzystne czynniki zewnętrzne i zapobiegająca wypadaniu. Tę grupę witamin znajdziemy w ziarnach zbóż, nabiale, mięsie drobiowym, owocach bananów czy orzechach.

Witamina C

Czyli kwas askorbinowy, chyba najbardziej znana witamina, o najdokładniej opisanym działaniu. Warto jednak podkreślić, że jest silnym, naturalnym antyoksydantem usuwającym z organizmu wolne rodniki, zagrażające także zdrowiu włosów. Oprócz tego bierze udział w syntezie kolagenu, budulca między innymi skóry, zapobiega też, aby w organizmie nie powstał niedobór żelaza, regulując stopień jego wchłaniania, co natychmiast odbija się pozytywnie na stanie fryzury. Podstawowym źródłem witaminy C są owoce, nie tylko cytrusowe, ale i te, rosnące w naszych ogrodach.

Witamina D

O wyjątkowo szerokim działaniu prozdrowotnym, a najważniejszym jest z pewnością dbanie o prawidłową pracę układu odpornościowego. Jeśli występują jakiekolwiek, choćby najmniejsze zaburzenia, widać to również we włosach, które stają się bardziej podatne na uszkodzenia. Warto o nią zadbać, bo braki to przyczyna kolejnej niebezpiecznej odmiany wypadania włosów, łysienia plackowatego. Najlepiej dostarczać witaminę D razem z promieniami słońca, a jeśli nie jest to możliwe, to pijmy codziennie mleko, jedzmy robione z niego przetwory, ryby, ponownie morskie, czy też wieprzową wątrobę.

Minerały

Spośród których absolutnie niezbędne są dwa, krzem i cynk. Pierwszy dobrze wpływa na kondycję naczyń krwionośnych, skóra głowy jest więc lepiej ukrwiona i odżywiona, dzięki czemu unikniemy problemów z suchością, kruchością i łamliwością włosów. Znajdziemy go w produktach pełnoziarnistych, warzywach i owocach. Cynk z kolei zwiększa przyswajalność innych substancji odżywczych, przede wszystkim witaminy A, bierze udział w syntezie kolagenu, usuwa skutki działania metali ciężkich i wolne rodniki. Dostarczą go nam żółte podpuszczkowe sery, olej z pestek dyni, kakao, rośliny strączkowe.

Kwasy tłuszczowe Omega – 3

Ich zadaniem jest przede wszystkim ochrona włosów przed destrukcyjnym działaniem promieniowania UV, zapobieganie ich kruchości i tak nielubianemu rozdwajaniu się końcówek. Najlepiej dostarczać kwasy Omega – 3 wraz ze zdrowymi, zalecanymi przez dietetyków olejami, słonecznikowym, rzepakowym, czy kokosowym.

Współistniejące, niewykryte wcześniej choroby powodujące wypadanie włosów

One również są bezpośrednią przyczyną szybkiego i niepohamowanego wypadania włosów, któremu lepiej zapobiec w zarodku, niż później latami zmagać się z jego skutkami, bardzo ciężkimi i często nieodwracalnymi. Schorzenia, na które warto zwracać szczególną uwagę i badać się regularnie pod tym kątem, dotyczą:

• tarczycy, produkującej hormony, których nadmiar lub niedobór natychmiast odbija się na zdrowiu i wyglądzie włosów. Zazwyczaj mamy do czynienia z tzw. niedoczynnością tego organu powodującą matowienie i łamliwość włosa, co sprzyja jego wypadaniu. Z podobnym efektem spotykamy się przy nadczynności albo Hashimoto, dlatego osoby cierpiące na te choroby, muszą stale monitorować swój stan zdrowia;
• układ pokarmowego i to praktycznie wszystkich jego części. Zaburzenia trawienia i metabolizmu mają niestety wpływ na włosy, a wielu dolegliwościom sami jesteśmy winni, odżywiając się niezgodnie z zasadami, preferując ciężkie potrawy pozbawione przedstawionych powyżej składników odżywczych. Równie destrukcyjnie może wpływać niewłaściwie dobrana kuracja odchudzająca, zwłaszcza zbyt szybka utrata wagi, nie warto więc przesadzać, bo walka z nadwagą i otyłością może jednocześnie oznaczać walkę z błyskawicznie postępującym łysieniem;
• układu krwionośnego, który należy badać pod kątem możliwej anemii, związanej zresztą również ze sposobem odżywiania, braku w diecie tak ważnego pierwiastka, jak żelazo.

Zaniedbania w higienie włosów i skóry głowy

Codzienna pielęgnacja włosów i skóry głowy nie może opierać się na przypadkowo dobranych kosmetykach, które nie są dopasowane do jej naturalnego współczynnika pH. Jeśli odpowiednio je dobierzemy, to może udać się nie tylko powstrzymać łysienie u kobiet, niezależnie od jego rodzaju, ale i w znacznym stopniu cofnąć jego skutki. Wykazuje to skuteczność nawet w radzeniu sobie z efektami łysienia androgenowego u kobiet, przywracając poprzedni wygląd fryzurze. Mycie włosów powinno nam wejść w krew, nie wolno w żadnym przypadku o nim zapominać, a wybór dostępnych w sklepach szamponów czy odżywek zaspokoi potrzeby każdego.

Zaniedbania w kwestii higieny prowadzą między innymi do zwiększonego łojotoku, wydzielania dużych ilości sebum, zapychającego ujścia mieszków włosowych, uniemożliwiającego prawidłowy wzrost włosów. Są one tłuste, wyglądają nieestetycznie, a ich powierzchnia działa jak klej, do którego przyklejają się bakterie mogące powodować poważne choroby skóry kończące się właśnie łysieniem. Dlatego warto temu zapobiegać, a w używanych kosmetykach powinny się znaleźć następujące składniki aktywne:

• wspomniane powyżej witaminy i minerały w dokładnie dobranych dawkach;
• substancje bezpiecznie natłuszczające włosy, olejek jojoba albo naturalna gliceryna;
• wyciągi z roślin o właściwościach korzystnych dla zdrowia włosów, egzotycznego awokado, żeń-szenia, czy aloesu, albo rosnących na polskich łąkach i w ogrodach, pokrzywy, pełnego krzemu skrzypu polnego, korzenia łopianu, kozieradki, tymianku, dziurawca lub czarnej rzepy.