Miedź – kolejny pierwiastek śladowy niezbędny dla zdrowia

Kolejnym pierwiastkiem śladowym, czyli takim, który występuje w ludzkim organizmie w niewielkiej ilości, średnio od 75 do 150 mg, jest miedź. Mimo że mamy jej mało, to nie możemy się bez niej obyć, tak olbrzymie znaczenie ma dla naszego zdrowia. Jej właściwości lecznicze są niezwykle szerokie, potrzebuje ją praktycznie cały organizm i właśnie dlatego warto dowiedzieć się o niej nieco więcej.

Miedź – co to za pierwiastek?

Jest to pierwiastek należący do tzw. metali przejściowych, mający w tablicy Mendelejewa symbol Cu. Co ciekawe, jego nazwa pochodzi od wyspy Cypr, gdzie w starożytności znajdowały się duże złoża tego metalu. Cechą charakterystyczną miedzi jest kolor i połysk oraz stosunkowo rzadkie występowanie, i to na całym świecie. Była znana i stosowana już tysiące lat temu, jej stop z cyną nazywamy brązem i robiono z niego broń i różne przedmioty codziennego użytku. Obecnie także używa się miedzi w przemyśle, przede wszystkim elektronicznym, docenia się również korzystny wpływ tego pierwiastka na zdrowie.

Z jakich naturalnych źródeł miedzi warto korzystać?

Skoro miedź jest pierwiastkiem śladowym, to nie tylko musimy kontrolować jej poziom w organizmie, ale i natychmiast uzupełnić wszystkie wykryte niedobory. Można to robić z pomocą odpowiednio dobranych suplementów diety np. tabletek, lecz lepiej zdać się na naturalne źródła miedzi w żywności. Uchroni to nas przed ewentualnymi skutkami ubocznymi wynikającymi z obciążenia układu pokarmowego nadmiarem tabletek. Znajdziemy jej całkiem sporo w wielu produktach spożywczych, jakie jemy każdego dnia. Z pewnością uda się skomponować ciekawe i smaczne menu, z takich składników, pełnych miedzi, jak:

• nasiona roślin strączkowych, fasoli, ciecierzycy, soczewicy, łuskanego grochu, soi;
• kasza, gryczana, jaglana, jęczmienna, owsiana, pęczak, pszenna, ryżowa;
• otręby, owsiane i pszenne;
• orzechy, pistacje, włoskie i ziemne;
• migdały;
• ciemne pieczywo z mąki żytniej;
• produkty z mąki kukurydzianej;
• świeże przyprawy, bazylia, czosnek, imbir, kolendra;
• świeże warzywa, bakłażan, brokuły, buraki, cebula, kapusta biała i pekińska, ogórek, natka pietruszki, papryka, pomidory, szpinak, ziemniaki;
• owoce, awokado, banany, śliwki suszone, figi suszone;
• żółtka jaj kurzych;
• nabiał, jogurty, kefir, sery żółte i twarogowe, mleko w proszku;
• mięso, wołowina i jagnięcina;
• podroby, wątroba i nerki;
• owoce morza;
• kakao i gorzka czekolada.

Ile wynosi dobowe zalecane dawkowanie miedzi?

Mimo że miedź naprawdę trudno jest przedawkować, chociaż to się czasami zdarza, warto przyjmować ją w bezpiecznych, ściśle określonych dawkach. Podobnie, jak przy wielu innych pierwiastkach, zalecane dobowe spożycie zależy od wieku i wynosi dla poszczególnych grup:

• niemowlęta – 0,2 mg;
• dzieci od 1 do 6 roku życia – 0,3 mg;
• dzieci od 7 do 9 roku życia – 0,7 mg;
• dzieci i młodzież od 10 do 18 roku życia – 0,9 mg;
• osoby dorosłe, kobiety i mężczyźni – 0,9 mg.
• kobiety w ciąży – 1 mg.

Miedź – jakie jej właściwości zdrowotne warto podkreślić?

Znaczenia zachowania właściwych ilości pierwiastków śladowych, również miedzi, dla zdrowia nie wolno lekceważyć. Może to mieć poważne konsekwencje, przyspieszyć rozwój wielu schorzeń lub utrudnić leczenie już istniejących. Miedź oddziałuje pozytywnie praktycznie na każdy aspekt naszego zdrowia, a spośród jej licznych własności leczniczych warto wymienić pozytywny wpływ na:

Wzmocnienie osłabionej odporności

Sprawnie działający układ immunologiczny to nasza naturalna zapora przed infekcjami czy chorobami mającymi różne podłoże, najczęściej bakteryjne lub wirusowe. Może nam zagrażać nie tylko sezonowe przeziębienie, ale i grypa lub poważniejsze schorzenia, często bardzo trudne do wyleczenia. Dostarczenie do organizmu dobowych, zalecanych dawek miedzi odczuwalnie zwiększa odporność na działanie wielu czynników chorobotwórczych. Niestraszne będą nam wirusy, bakterie, grzyby oraz reaktywne formy tlenu, czyli wolne rodniki, przyczyna chorób nowotworowych i szybszego starzenia się organizmu.

Wsparcie układu kostnego

Miedź, obok wapnia czy potasu, jest jednym z pierwiastków niezbędnych dla długiego zachowania pełni zdrowia kości. Biorąc suplementy mające ją w składzie, czy przestrzegając odpowiedniej diety, można zmniejszyć ryzyko osteoporozy, zapobiec niebezpiecznej demineralizacji i utraty masy kości. Miedź jest także odpowiedzialna za prawidłowy rozwój mocnego układu kostnego u niemowląt.

Regulację wchłaniania i przyswajania żelaza

Żelazo to kolejny pierwiastek śladowy istotny z punktu widzenia wielu procesów zachodzących w ludzkim ciele, jako przykład można podać zapobieganie anemii. Mało osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że poziom żelaza w organizmie zależy od właściwego poziomu miedzi, mającej bezpośredni wpływ na:

• metabolizm żelaza, jego efektywniejsze wchłanianie i przyswajanie;
• poprawę procesów uwalniania żelaza z tkanek;
• blokowanie uwalniania jego za dużych ilości do krwi;
• właściwe wiązanie cząsteczek żelaza i ich transport do komórek.

Zdrowie serca i układu krążenia

Regularna i zgodna z zaleceniami suplementacja miedzi jest niezwykle ważna także dla zdrowia i sprawności układu sercowo-naczyniowego. Stanowi istotny element profilaktyki chroniącej przed zawałem serca, udarami, miażdżycą i nadciśnieniem tętniczym. Właściwe ilości miedzi pomagają wzmocnić ściany naczyń krwionośnych i sam mięsień sercowy. Jednocześnie udrażnia zapchane tętnice, zapobiegając powstawaniu w nich zagrażających życiu zatorów i zakrzepów.

Sprawność mózgu i układu nerwowego

Kolejnym ważnym skutkiem suplementacji miedzi jest poprawa pracy mózgu i całego układu nerwowego, zwłaszcza w połączeniu z witaminą B. Wzmacniają się też funkcje poznawcze, zdolność uczenia się, kojarzenia faktów i łatwego przyswajania dużych ilości nowych informacji. Prowadzone są badania nad skutecznością preparatów z miedzią w łagodzeniu objawów stresu oraz innych napięć nerwowych, a nawet depresji.

Zdrowie skóry

Miedź znajduje zastosowanie także w kosmetykach i preparatach do pielęgnacji skóry. Pierwiastek ten, tak samo, jak witamina C, uczestniczy w procesie syntezy kolagenu, materiału budującego tkankę łączną, w tym skórę, oraz elastyny. Miedź ma właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, sprawdza się więc w leczeniu chorób skóry o tym podłożu, np. trądziku lub grzybicy. Przywraca jędrność i elastyczność skórze, zwiększa jej odporność na uszkodzenia mechaniczne, przyspiesza gojenie się ran, uodparnia ją na działanie niekorzystnych czynników atmosferycznych, mrozu, wilgoci i promieniowania UV.

Jakie są przyczyny oraz skutki nadmiaru i niedoboru miedzi?

Jak widać na powyższych przykładach, odpowiednio suplementowana miedź może wydatnie poprawić stan zdrowia. Trzeba jednak przestrzegać zalecanego dawkowania, jeśli tego nie dopilnujemy, to musimy liczyć się z dwoma sytuacjami zagrażającymi zdrowiu:

Nadmiarem miedzi

Zdarza się ono rzadko, tylko przy dostarczeniu jej naprawdę olbrzymich ilości lub w sytuacji, gdy zaburzona jest gospodarka tym pierwiastkiem i odkłada się go za dużo. Charakterystyczne objawy nadmiaru miedzi w organizmie to:

• dolegliwości trawienne, wymioty, nudności, biegunka;
• bóle brzucha;
• bóle i zawroty głowy;
• ciągłe uczucie zmęczenia i osłabienia;
• zaburzenia pracy serca i wątroby.

Niedoborem miedzi

Ta sytuacja zdarza się częściej i stanowi o wiele poważniejsze zagrożenie dla zdrowia, w skrajnych przypadkach niedoboru miedzi nawet życia. Przyczyną jest przede wszystkim niewłaściwa dieta, uboga w produkty zawierające właśnie ten pierwiastek. Kolejną przyczyną mogą być problemy z jego wchłanianiem i przyswajaniem, a nasz niepokój powinny wzbudzić:

• osłabienie odporności organizmu;
• jednoczesne niedobory żelaza;
• podwyższone ryzyko chorób nerek, serca i wątroby;
• zaburzenia koncentracji;
• trudności z zasypianiem i ze snem, które mogą doprowadzić do bezsenności;
• nadciśnienie tętnicze;
• niedokrwistość;
• nieostre widzenie;
• uczucie zmęczenia;
• drętwienie mięśni;
• drgawki;
• trudności z zachowaniem stabilności chodu.

Warto także pamiętać, że wiele czynników może powodować wypłukiwanie miedzi z organizmu lub utrudnić jej wchłanianie. Ilość tego pierwiastka spada przy wysokim poziomie cholesterolu LDL oraz u chorych na nadciśnienie tętnicze. Przyswajanie i wchłanianie miedzi zmniejsza nadmiar cynku, fosforu, wapnia i błonnika pokarmowego.

Źródła:

• https://www.healthline.com/health/copper-deficiency
• https://www.healthline.com/nutrition/copper-deficiency-symptoms
• https://www.healthline.com/health/colloidal-copper
• https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/copper-your-health
• https://www.webmd.com/diet/foods-high-in-copper