Kofeina – właściwości lecznicze i wpływ na nasze zdrowie

Kawa to jeden z dwóch najczęściej pitych napojów na świecie, występująca w wielu gatunkach i przyrządzana na równie dużo sposobów. Można śmiało powiedzieć, że nawet Anglicy, tak dotychczas przywiązani do swojej tradycyjnej popołudniowej herbatki, coraz częściej wolą ją zastąpić filiżanką aromatycznej, mocnej kawy. Podstawowym jej składnikiem jest kofeina, spotykana nie tylko w kawie, mająca liczne właściwości lecznicze i korzystnie wpływająca na zdrowie, oczywiście, gdy dostarczamy ją z umiarem, w zalecanych dawkach.

Kofeina – czym jest i jakie są jej źródła

Z czysto naukowego punktu widzenia kofeina jest po prostu organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do alkaloidów purynowych. Jedną z jego charakterystycznych cech, wyróżniających go na tle innych związków, jest unikalny, specyficzny sposób połączenia atomów węgla i azotu w cząsteczce. Jest substancją dosyć powszechnie występującą w naturze, lecz może być również otrzymywana sztucznie, a jako pierwszy jej syntezę przeprowadził w 1819 roku niemiecki chemik Friedrich Runge.

Uzyskana w ten sposób kofeina ma postać białego proszku o gorzkim smaku, łatwo rozpuszczalnego w wodzie. W naturze znajdziemy ją nie tylko w ziarnach kawy, pewne jej ilości zawierają także niektóre gatunki herbaty, ziarna kakaowca, guarana czy zyskujące coraz większą popularność yerba mate, wyciąg z ostrokrzewu paragwajskiego. Znajduje zastosowanie również jako składnik suplementów diety mających wpływać na nasze zdrowie, głównie odchudzających i ułatwiających spalanie nadmiaru tkanki tłuszczowej albo łagodzących objawy chorób układu oddechowego np. astmy.

Kofeina – zalecane bezpieczne dawkowanie

Jeśli dostarczanie kofeiny ma przynieść pozytywne efekty, należy zawsze przestrzegać zaleceń specjalistów, przyjmować wyłącznie określone, bezpieczne dawki tej substancji, bez ryzyka wystąpienia skutków ubocznych. Zalecana przez lekarzy, bezpieczna dawka kofeiny to 300 mg dziennie, a o przedawkowaniu możemy zacząć mówić, jeśli w tym samym czasie spożyjemy powyżej 500 mg kofeiny.

Śmiertelna dawka kofeiny to 10 g, lecz zatrucie następuje już po przekroczeniu 2000 mg tego alkaloidu i musimy wtedy liczyć się z wystąpieniem bardzo uciążliwych objawów:

• bardzo silnego pobudzenia;
• zaburzenia koncentracji i trudności ze skupieniem uwagi;
• nerwowości;
• gwałtownych uderzeń gorąca;
• trudnych do opanowania drgawek;
• problemów z zaśnięciem prowadzących nawet do bezsenności;
• zawrotów głowy;
• arytmii;
• większej częstotliwości oddawania moczu, czyli diurezy.

Od kofeiny można się również uzależnić, dlatego, że mimo licznych właściwości prozdrowotnych, jest jednocześnie uznawana za środek psychoaktywny, uzależniający zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Objawy uzależnienia są podobne do objawów zatrucia i to nie tylko np. kawą, tak, że niekiedy trudno je prawidłowo rozpoznać i połączyć z dostarczaniem organizmowi za dużych ilości kofeiny.

Kofeina – działanie na organizm

Działanie kofeiny na człowieka jest wielopłaszczyznowe, co wpływa jednocześnie na jej rozliczne właściwości i można je podzielić w zależności od części ciała, na którą w danym momencie oddziałuje:

Mózg i układ nerwowy

Dostarczenie kofeiny pobudza nasz odśrodkowy układ nerwowy, zwiększa wydzielanie neuroprzekaźników, serotoniny, adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Lepsze przekazywanie impulsów nerwowych odczujemy prawie od razu po wypiciu np. filiżanki kawy, wpływa bowiem korzystnie na pracę mózgu, a oprócz tego:

• poprawia pamięć i zwiększa koncentrację;
• usuwa uczucie zmęczenia i senność;
• sprawia, że mamy lepszy refleks i skraca się nasz czas reakcji;
• łagodzi negatywne skutki stresu, depresji i innych napięć nerwowych;
• ułatwia zapamiętywanie i przyswajanie sobie dużych ilości nowych informacji;
• dodaje energii, dostarczając jej duże, lecz niestety krótko działające dawki;
• poprawia samopoczucie psychiczne, wprawiając nas, zwłaszcza z rana, w doskonały nastrój.

W celu spotęgowania efektów warto połączyć kofeinę z jednoczesnym suplementowaniem innych substancji, w taki sam sposób podnoszących wydajność pracy mózgu i układu nerwowego:

• witaminami z grupy B, spośród których najważniejsza jest witamina B6 (pirydoksyna) oraz witamina B12 (kobalamina);
• aminokwasami, takimi jak l-tyrozyna i l-teanina;
• minerałami, na czele z magnezem, doskonale wpływającym na pamięć długotrwałą i krótkotrwałą oraz koncentrację, przeciwdziałającym skutkom stresu, chroniącym przed pogorszeniem nastroju.

Bardzo dobrym suplementem diety, dzięki któremu sprostamy każdemu wysiłkowi umysłowemu, polecanym także przez specjalistów, jest Brain Actives, w którym działanie kofeiny wspierają inne, naturalne składniki aktywne:

• TeaCrine®, unikalny kompleks, mający w składzie właśnie kofeinę;
• Cognitive & Nootropic Complex, kolejny opatentowany składnik złożony z wyciągów roślinnych z ashwagandhy, bakopy drobnolistej, wąkroty azjatyckiej i czarnego pieprzu, dostarczającego cennej piperyny;
• Neuro Vita-Min Blend, miks pełen witamin oraz magnezu.

PRZECZYTAJ WIĘCEJ O BRAIN ACTIVES

Serce i układ krążenia

Warto również docenić pozytywny wpływ kofeiny na pracę serca i układu krążenia, lecz tylko w przypadku, kiedy ściśle przestrzegamy i nigdy nie przekraczamy jej bezpiecznych dawek. W przeciwnym wypadku efekt działania może być odwrotny, zaczniemy odczuwać liczne dolegliwości:

• nagły wzrost ciśnienia krwi, szczególnie niebezpieczny dla osób chorujących na nadciśnienie tętnicze;
• uczucie kołatania serca;
• zaburzenia rytmu pracy serca, często wymagające interwencji medycznej.

Występują one jednak tylko w przypadku przekroczenia zalecanej dawki 300 mg kofeiny dziennie, a umiarkowane picie kawy, maksymalnie 1 – 2 filiżanek dziennie, nie spowoduje żadnego z powyższych zagrożeń. Zawarte w niej antyoksydanty usuwają wolne rodniki, będące jedną z przyczyn chorób układu krążenia, pozwalając też w pewnym stopniu wyregulować ciśnienie krwi.

Jednocześnie kofeina rozszerza naczynia krwionośne, poprawiając przepływ krwi i dotlenienie wszystkich narządów wewnętrznych, co jest wykorzystywane między innymi w leczeniu migrenowych bólów głowy.

Układ oddechowy

Kolejny w naszym organizmie, który odczuje pozytywne działanie niewielkich dawek kofeiny. Między innymi ułatwia oddychanie poprzez rozszerzenie oskrzeli, zmniejsza intensywność i częstotliwość napadów duszności, łagodzi najbardziej uciążliwe objawy astmy.

Układ kostny i układ mięśniowy

W przypadku układu kostnego możemy mówić raczej o negatywnym wpływie kofeiny na jego stan, a jej nadmiar to jedna z przyczyn osteoporozy. Picie dużych ilości kawy powoduje stopniowe wypłukiwanie wapna, jednego z pierwiastków odpowiedzialnych za prawidłową mineralizację kości i ich odporność na uszkodzenia mechaniczne, przede wszystkim złamania.

Kiedy nie chcemy zrezygnować z kawy, konieczna będzie dodatkowa suplementacja tego pierwiastka, uzupełniająca wszystkie powstałe braki. Jeśli jedna filiżanka kawy to dla nas za mało, to pijąc jej więcej, musimy pamiętać, że powoduje zwiększone oddawanie moczu, a wraz z nim usuwamy właśnie wapń, potas i magnez, co powoduje znaczącą utratę masy kostnej.

W przypadku tkanki mięśniowej działanie kofeiny może z kolei pomóc w treningach siłowych, przede wszystkim dzięki lepszemu przepływowi krwi zwiększającym natlenienie mięśni i dostarczającym do nich zwiększone dawki niezbędnych substancji odżywczych, w tym i wapnia. Oprócz tego kofeina:

• redukuje odczuwanie bólów mięśniowych;
• pozwala lepiej skoncentrować się na wykonywanych ćwiczeniach;
• blokuje neuroprzekaźniki odpowiedzialne za przekazywanie do mózgu informacji o zmęczeniu, lecz nie należy przesadzać np. z ilością powtórzeń danego ćwiczenia, ryzykując przy tym poważną kontuzję;
• dostarcza energii do ćwiczeń, lecz pamiętajmy, że krótkotrwałej, którą trzeba będzie szybko uzupełnić;
• przyspiesza wypoczynek i regenerację praktycznie po każdej formie aktywności fizycznej, jednocześnie zapobiegając jednemu z bardziej przykrych efektów występujących po zakończeniu treningu. Powstrzymuje wydzielanie kwasu mlekowego i uwalnia wapń w mięśniach, przeciwdziałając powstaniu bolesnych zakwasów.

Układ trawienny, pomoc w odchudzaniu

Kofeina bardzo często jest stosowana w preparatach mających wspomóc kurację odchudzającą, czemu sprzyja jej oddziaływanie na układ trawienny. Oczywiście zawsze podstawą szybkiej i trwałej redukcji masy ciała, bez efektu jo-jo, pozostaje właściwie dobrana dieta i duża aktywność fizyczna, jednak kofeina wspiera cały ten proces, działając na kilku poziomach:

• hamuje apetyt, pozwalając w znacznym stopniu zapanować nad podjadaniem, ciągłym sięganiem po niezdrowe, wysokokaloryczne i tuczące przekąski, co jest jedną ze wskazywanych przez specjalistów przyczyn nadwagi i otyłości;
• intensyfikuje proces lipolizy, redukcji nadmiaru tkanki tłuszczowej odkładającej się w różnych częściach ciała. Dzieje się tak dzięki podniesieniu poziomu adrenaliny, z jednoczesnym spotęgowaniem wydzielania większych ilości kwasów żołądkowych, czego efektem jest wydajniejsze spalanie komórek tłuszczu;
• wspiera procesy termogenezy, podnosi bezpiecznie temperaturę ciała, umożliwiając wydajniejsze spalanie wszystkich nadprogramowych kalorii, jakie spożyjemy w ciągu dnia;
• zwiększa wydolność fizyczną organizmu, poprawia kondycję, pozwalając w ten sposób wykonać cały założony plan treningowy;
• jest źródłem energii skutecznie mobilizującym do działania, co przyda się nie tylko osobom ćwiczącym, ułatwiając im pozbycie się całej nadwagi. Skorzystają na tym również osoby aktywne zawodowo, które sprostają wszystkim nałożonym na nie obowiązkom.

Kofeina – polecane suplementy na odchudzanie

Na takie efekty stosowania kofeiny możemy liczyć, jeśli będziemy wspomagali się odpowiednio dobranymi suplementami diety, a profesjonalni dietetycy polecają:

Keto Actives

Tabletki odchudzające ułatwiające organizmowi wejście w stan ketozy, mające w składzie nie tylko bezwodną kofeinę, ale i inne składniki pozwalające szybko zmniejszyć masę ciała:

• ForsLean®, formuła pełna forskoliny pochodzącej z pokrzywy indyjskiej;
• Clarinol®, kwas linolowy (CLA) w łatwo przyswajalnej, sprężonej postaci;
• synefrynę, której źródłem są owoce gorzkiej pomarańczy;
• wyciąg z ashwagandhy;
• kapsaicynę uzyskaną z owoców papryki rocznej;
• piperynę pochodzącą z czarnego pieprzu;
• chrom.

PRZECZYTAJ WIĘCEJ O KETO ACTIVES

Fast Burn Extreme

Jeden z suplementów diety najskuteczniej wspomagających spalanie tłuszczów, o nowoczesnym składzie, opracowanym w laboratoriach producenta, który zdecydował się na użycie w nim następujących substancji:

• kofeiny;
• ekstraktu z gorzkiej pomarańczy;
• ekstraktu z liści zielonej herbaty;
• ekstraktu z papryki rocznej;
• ekstraktu z pokrzywy indyjskiej;
• witaminy B6;
• chromu;
• owoców garcinia cambogia.

PRZECZYTAJ WIĘCEJ O FAST BURN EXTREME

Kofeina — przeciwwskazania

Picie kawy lub stosowanie powyższych suplementów diety z kofeiną może przynieść wiele korzyści dla zdrowia, lecz nie dla każdego. Istnieją bowiem pewne medyczne przeciwwskazania uniemożliwiające spożywanie nawet śladowych ilości kofeiny:

• nadciśnienie tętnicze;
• choroba wieńcowa;
• ciąża;
• cukrzyca;
• wrzody żołądka;
• choroby trzustki i dwunastnicy;
• kamica dróg żółciowych;
• problemy z trzymaniem moczu;
• bezsenność i inne zaburzenia snu;
• migrenowe bóle głowy;
• stosowanie niektórych leków mających już w składzie kofeinę oraz leków antydepresyjnych, antybiotyków czy zwiotczających mięśnie.

Ograniczenie spożycia kofeiny jest także zalecane kobietom w ciąży, może bowiem przenikać do łożyska powodując niebezpieczny wzrost ciśnienia krwi u dziecka, spowalniając jego wzrost i podnosząc ryzyko poronienia.

Źródła:

• https://www.healthline.com/health/caffeine-effects-on-body
• https://www.healthline.com/nutrition/how-to-get-caffeine-out-of-your-system
• https://www.healthline.com/nutrition/caffeine-tolerance#tolerance
• https://www.healthline.com/nutrition/caffeine-side-effects#TOC_TITLE_HDR_9