Symbol chemiczny jodu

Jod – właściwości, dawkowanie, źródła i skutki niedoboru oraz nadmiaru tego pierwiastka

Jednym z najważniejszych narządów w ludzkim organizmie jest niewątpliwie tarczyca, produkująca wiele hormonów istotnych dla jego prawidłowego funkcjonowania. Jej praca zależy z kolei od regularnego dostarczania niezbędnych dla niej składników odżywczych, witamin, minerałów oraz innych wartościowych pierwiastków, a spośród nich największe znaczenie ma jod. Nie zapominajmy więc o uzupełnianiu jego ewentualnych braków, a wszelkie niedobory szybko odbijają się niekorzystnie nie tylko na zdrowiu tarczycy.

Czym jest jod, pierwiastek niezbędny do funkcjonowania tarczycy?

symbol chemiczny jodu

Jod to pierwiastek śladowy oznaczony w tablicy Mendelejewa symbolem I, chociaż można się jeszcze spotkać ze stosowanym dawniej oznaczeniem literą J, a jego nazwa pochodzi od greckiego słowa „joeides”, czyli fioletowy. Został odkryty w 1812 roku przez pochodzącego z Francji naukowca, chemika Bernarda Courtoisa, lecz nazwę, jaką ma do dzisiaj, nadano mu rok później, po dokładnych badaniach przeprowadzonych przez Josepha Louda Gay-Lussaca.

Występuje w postaci niewielkich fioletowo-czarnych kryształków albo lotnej, a w naturze najwięcej jodu jest w wodzie morskiej, dlatego też przyjeżdżając nad morze, mówimy, że powietrze jest wręcz przesycone zdrowotnym jodem. Niestety, mieszkańcy innych regionów Polski muszą go dostarczać w inny sposób, z pożywieniem lub suplementami diety mającymi jod w składzie, aby uniknąć wielu problemów zdrowotnych i właśnie dlatego producenci dbają o profilaktykę i odpowiednią zawartość jodu w soli kuchennej.

Ile wynosi dzienne zapotrzebowanie na jod w ludzkim organizmie?

Obecność tego pierwiastka w organizmie człowieka jest wręcz niezbędna, lecz tylko pod warunkiem, że będziemy go odpowiednio dawkować. Nie tylko niedobór, ale i nadmierne spożycie jodu może okazać się szkodliwe, a jeśli nie wiemy, jak prawidłowo suplementować jod, to zawsze możemy skonsultować się z lekarzem lub profesjonalnym dietetykiem. Zalecane ilości jodu, jakie powinniśmy spożywać, są zróżnicowane ze względu na płeć oraz wiek i wynoszą:

  • dla niemowląt – 110 μg;
  • dla dzieci pomiędzy 5 miesiącem a 1 rokiem życia – 130 μg;
  • dla dzieci pomiędzy 1 a 6 rokiem życia – 90 μg;
  • dla dzieci pomiędzy 7 a 9 rokiem życia – 100 μg;
  • dla dziewcząt i chłopców pomiędzy 10 a 12 rokiem życia – 120 μg;
  • dla dziewcząt i chłopców pomiędzy 13 a 18 rokiem życia – 150 μg;
  • dla dorosłych mężczyzn i kobiet – 150 μg;
  • dla kobiet w ciąży – 220 μg;
  • dla kobiet w czasie laktacji – 290 μg.

Naturalne źródła występowania jodu w pożywieniu

Źródła jodu w pożywieniu

Nie każdy niestety ma możliwości oddychania świeżym, morskim i nasyconym jodem powietrzem, a stosowanie suplementów diety z różnych przyczyn również może okazać się kłopotliwe. Właśnie dlatego warto do swojej codziennej diety wprowadzić produkty mające w składzie duże ilości tego pierwiastka, a najwięcej znajduje się go w:

  • rybach morskich, takich jak mintaj, śledź, dorsz, makrela czy tuńczyk;
  • wspomnianej już soli jodowanej;
  • owocach morza,
  • nabiale, przede wszystkim w twarogu, tłustym żółtym serze, kefirze i mleku;
  • całych jajach kurzych;
  • szpinaku;
  • brokułach;
  • groszku;
  • fasoli
  • zbożach;
  • orzechach i migdałach;
  • drożdżach;
  • płatkach owsianych.

Jak widać, wybór jest dosyć duży i na pewno każdemu uda się z tych produktów skomponować apetyczne menu szybko uzupełniające powstałe niedobory jodu. Trzeba jednocześnie uważać na produkty mogące szybko wypłukiwać jod z organizmu, a należy do nich między innymi soja, kapusta, jarmuż i kalafior.

Jakie są objawy i skutki zdrowotne niedoboru jodu?

Niedoborów jodu w organizmie zdecydowanie nie powinno się lekceważyć i trzeba regularnie sprawdzać poziom tego pierwiastka. Badania prowadzone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) wykazały, że jego brak można uznać za chorobę cywilizacyjną dotykającą już niemal 2 miliardy ludzi na całym świecie. Stanowi to poważne zagrożenie nie tylko dla dorosłych, lecz przede wszystkim dla dzieci, których organizmy potrzebują jodu do prawidłowego rozwoju.

Jeśli w danym momencie nie mamy możliwości laboratoryjnego sprawdzenia poziomu jodu, to warto dokładnie obserwować swoje ciało, dające nam aż nadto wyraźne sygnały, że zaczyna odczuwać niedobory tego ważnego pierwiastka. Nasz niepokój przede wszystkim powinien wzbudzić:

  • obrzęk szyi w okolicy gruczołu tarczycy, pojawiające się na niej charakterystyczne wole, a przyczyną jego powstania jest nadmierny rozrost tarczycy wywołany brakiem odpowiedniej ilości jodu;
  • gwałtowny wzrost masy ciała, nadwaga i otyłość, szczególnie przy właściwym odżywianiu, mogące oznaczać początki problemów z tarczycą;
  • osłabienie i wypadanie włosów, których wzrost zależy między innymi od zachowania właściwego poziomu hormonów produkowanych przez tarczycę;
  • zmiany na skórze, która staje się nadmiernie przesuszona, skłonna do podrażnień i szybciej się łuszczy;
  • ciągłe uczucie zimna odczuwalne także w wysokiej temperaturze otoczenia;
  • odczuwanie zmęczenia i osłabienia organizmu połączonego z sennością;
  • zaburzenia rytmu serca, a w przypadku niedoborów jodu mamy do czynienia z niebezpiecznym spowolnieniem pracy mięśnia sercowego;
  • nieprawidłowa praca mózgu i układu nerwowego objawiająca się między innymi rosnącymi trudnościami z zapamiętywaniem, przyswajaniem nowych informacji i spadkiem ogólnych zdolności umysłowych;
  • spadek odporności organizmu, zakłócona praca układu immunologicznego;
  • obniżenie płodności.

Czy nadmiar jodu także stanowi zagrożenie dla zdrowia?

tarczyca pod lupą

Na wstępie trzeba jasno powiedzieć, że najczęściej mamy do czynienia z brakami tego pierwiastka, jego nadmiar zdarza się o wiele rzadziej, a może to spowodować niska tolerancja organizmu albo spożywanie zbyt wielu produktów zawierających jod. Jednak zawsze trzeba się liczyć z jego wystąpieniem, a podstawowym, negatywnym efektem jest rozwój niebezpiecznych chorób tarczycy, jej nadczynności albo równie groźnej choroby Hashimoto. Oczywiście mogą wystąpić również inne niepokojące objawy:

  • dolegliwości trawienne, bóle brzucha, wymioty czy silne biegunki;
  • nadpobudliwość nerwowa;
  • zwiększone wydzielanie śluzu w oskrzelach;
  • nadprodukcja śliny;
  • utrata masy ciała;
  • uczucie pieczenia w gardle;
  • zakłócenia rytmu pracy serca;
  • zmiany skórne o podłożu alergicznym;
  • białkomocz.

Jak widać, naprawdę jest się czym przejmować, zwłaszcza że długotrwałe przekraczanie nadmiaru jodu w organizmie może prowadzić do rozwoju poważnych schorzeń, przede wszystkim tarczycy. Znacznie zwiększa się ryzyko wystąpienia jej nadczynności, co oznacza jednocześnie niebezpieczny wzrost produkowanych przez nią hormonów, rozwijają się w niej stany zapalne, musimy też się liczyć z możliwością rozwoju raka tarczycy.

Czy istnieją przeciwwskazania do spożywania jodu i czy ma on skutki uboczne?

Mimo że jod jest uważany za pierwiastek wręcz niezbędny do życia, to jednak istnieją pewne istotne przeciwwskazania uniemożliwiające jego spożycie. Najważniejsze to nadwrażliwość na jod, problemy z jego prawidłowym przyswajaniem, choroby tarczycy, jej stany zapalne lub nowotwory oraz najczęściej spotykana nadczynność, lub niedoczynność tego gruczołu. Jeśli zaś chodzi o skutku uboczne, to są one podobne, jak przy przekroczeniu dozwolonych dziennych dawek, a dodatkowo możemy odczuwać dziwny, metaliczny smak w ustach oraz cierpieć na silne bóle głowy i brzucha.

Co jeszcze warto wiedzieć na temat znaczenia jodu dla zdrowia?

Przez lata wokół stosowania jodu narosło wiele mitów, z którymi zdecydowanie warto się rozprawić, aby nie powielać ich dalej. Jeśli chodzi o błędne wyobrażenia, jakie wiele osób ma na temat tego pierwiastka, to szczególnie warto podkreślić, że jodu, w przeciwieństwie do innych pierwiastków, nie magazynujemy w organizmie, dlatego musi być albo dostarczany wraz z pożywieniem, suplementami diety, albo wchłaniamy go, oddychając morskim powietrzem.

Prawdą z kolei jest, że odgrywa najważniejszą rolę w regulacji pracy tarczycy, razem z witaminą A, witaminą C, witamina D oraz selenem. Większe jego ilości powinny też suplementować kobiety w ciąży, jest bowiem niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu, a zapotrzebowanie na niego rośnie też w okresie karmienia piersią. Należy także uważać na nadmiar chloru i sodu w diecie, ponieważ wypłukują jod z organizmu i przyczyniają się do powstania jego niedoborów.

Źródła:

Zobacz także:
Matcha Extreme – naturalny suplement diety pozwalający schudnąć szybko i bezpiecznie
Keto Probiotix – dzięki zjawisku ketozy zgubisz wszystkie zbędne kilogramy
Nootronin – suplement diety wspomagający funkcjonowanie mózgu
Nicosadio – plastry, dzięki którym skończysz z paleniem papierosów
Keto Coffee Premium – suplement diety wspierający odchudzanie z siłą ketozy

About The Author

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.