Ashwagandha (witania ospała) naturalnym sposobem na stres i inne problemy!

Tekst zaktualizowany 03.06.2021

Każdy z nas cierpi na liczne dolegliwości, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, chociaż te pierwsze bardzo często są objawem drugich. Można w pewnym sensie powiedzieć, że nasz organizm funkcjonuje zgodnie z zasadą naczyń połączonych, jedno schorzenie szybko staje się przyczyną drugiego. Tworzy się więc pewien układ zamknięty, swoiste „błędne koło”, które w jakiś sposób trzeba przerwać. W tym celu stosuje się różne metody, zwykle farmakologiczne, niosące oprócz pozytywnych efektów także trudne do zaakceptowania skutki uboczne. Jeśli chcemy ich uniknąć i jednocześnie pozbyć się tego, co nas gnębi, warto zwrócić się ku tradycyjnej medycynie ajuwerdyjskiej i jednej z roślin w niej wykorzystywanych. Jest to Ashwagandha (withania somnifera), znana też jako witania ospała albo żeń-szeń indyjski, będąca adaptogenem i charakteryzująca się wyjątkowo szerokimi właściwościami leczniczymi.

Ashwagandha, skąd pochodzi i czym jest

Witania ospała trafiła na nasz kontynent z Dalekiego Wschodu, a konkretnie z Indii oraz innych krajów tego regionu, gdzie jest używana od tysięcy lat. Bardzo ciekawe jest pochodzenie jej nazwy, a słowo ashwagandha powstało z połączenia dwóch sanskryckich słów ashwa, koń oraz gandha, zapach, czyli określa się nim zapach konia i w taki charakterystyczny sposób pachnie właśnie indyjski żeń-szeń. Ashwagandha to roślina należąca do rodziny psiankowatych, podobnie jak np. ziemniaki, niewielki krzew o wydłużonych zielonych, matowych liściach, mający dzwonkowate kwiaty zmieniające się w okrągłe czerwone lub pomarańczowe owoce.

Ashwagandha – roślina o właściwościach adaptogennych

Jako składnika wielu preparatów i suplementów diety używa się jej sproszkowanego korzenia. Medycyna ajuwerdyjska szybko doceniła jego właściwości, a skoro jej historia ma już blisko 5000 lat, to warto niektóre założenia zastosować także u siebie, korzystając przede wszystkim z właściwości adaptogennych witani. Oznacza to, że pozytywnie oddziałuje na cały organizm, poprawiając ogólny stan zdrowia, pomagając jednocześnie łagodzić objawy różnych schorzeń i to bez większości skutków ubocznych często spotykanych przy popularnych farmaceutykach. Żeń-szeń indyjski sprawia, że organizm bardzo szybko adaptuje się do każdych nowych warunków, w jakich musi funkcjonować, nawet tych najbardziej niekorzystnych.

Ashwagandha – unikalny skład korzystnie wpływający na cały organizm

Żeń-szeń indyjski, tak, jak i inne rośliny używane w medycynie naturalnej, zawdzięcza swoje unikalne właściwości prozdrowotne równie unikalnemu składowi, jakim może się pochwalić naprawdę niewiele innych ziół. Zawiera przede wszystkim jedną grupę związków, mających niebagatelny wpływ na jego działanie, a są nimi:

Witanolidy

Organiczne związki chemiczne aktywne biologicznie, należące do grupy laktonów steroidowych, mające szeroki wpływ na organizm człowieka, charakteryzujące się działaniem:

• antybakteryjnym, pozwalającym pozbyć się szkodliwych mikroorganizmów chorobotwórczych;
• antyseptycznym, pomagającym oczyścić rany i chroniącym przed zakażeniem;
• antyoksydacyjnym, dzięki czemu z organizmu usuwane są wolne rodniki odpowiedzialne za rozwój wielu niebezpiecznych chorób;
• przeciwnowotworowym, umożliwiając w pewnym stopniu zahamowanie namnażania się komórek nowotworowych;
• poprawiającym nastrój psychiczny, podstawę udanego relaksu i wypoczynku;
• usuwającym negatywne skutki stresu i innych stanów napięć nerwowych;
• łagodzącym zaburzenia snu, które nieleczone mogą doprowadzić nawet do chronicznej bezsenności;
• przyspieszającym regenerację organizmu po dużym wysiłku fizycznym lub psychicznym.

Witania ospała, oprócz witanolidów, zawiera też inne substancje sprzyjające poprawie stanu zdrowia:

• alkaloidy;
• fitosterole;
• flawonoidy;
• składniki mineralne: żelazo i wapń;
• karoten;
• witaminę C;
• błonnik.

Ashwagandha – kompleksowe działanie na liczne aspekty zdrowotne

Korzyści z włączenia withania somnifera do swojej codziennej diety nie da się zbagatelizować, chociaż nie jest cudownym panaceum na wszystkie dolegliwości, jakie mogą się nam przytrafić. Celowo użyłem tu słów „codziennej diety”, bo to właśnie ona, oprócz aktywności fizycznej, jest najważniejsza, jeśli chcemy długo cieszyć się pełnią zdrowia i zachować sprawność aż do późnej starości.

Celem stosowania tej odmiany żeń-szenia jest wspomaganie procesów pozwalających prawidłowo funkcjonować praktycznie wszystkim najważniejszym układom i organom naszego organizmu. Oczywiście pozytywnych efektów nie odczujemy od razu, po pierwszej dawce np. suplementu mającego w składzie sproszkowany korzeń ashwagandhy, satysfakcjonujące rezultaty uzyskamy po kilku tygodniach prowadzonej kuracji. Warto jednak uzbroić się w cierpliwość, a główne korzyści, jakie przyniesie nam taka suplementacja to:

Wsparcie funkcjonowania mózgu i układu nerwowego

O nasz centralny komputer sterujący pracą praktycznie całego organizmu powinniśmy dbać w szczególny sposób. Powinno nam przecież zależeć na dobrej pamięci, koncentracji, kojarzeniu faktów i niczym niezakłóconej zdolności przyswajania sobie dużych ilości nowych informacji. Umożliwi nam to właśnie codzienna dawka witani ospałej, dzięki której długo zachowamy pełną sprawność umysłową.

Coraz częściej docenia się ją też jako element profilaktyki i przeciwdziałania schorzeniom neurodegeneracyjnym, przede wszystkim chorobie Alzheimera. Przeprowadzone wstępne badania wykazują, że pod wpływem wyciągów zawierających odpowiednie stężenia witani zmniejsza się ilość zwłóknień w tkance mózgowej będących jednym z objawów tej choroby.

Łagodzenie negatywnych skutków stresu

Nie da się ukryć, że stres to jedna z gorszych chorób cywilizacyjnych, z jakimi możemy się zetknąć, a jej skutki co roku odczuwa coraz większa liczba ludzi na całym świecie. Objawy stresu dokuczają nam z różnych przyczyn, ważne jednak, aby skutecznie je usunąć, mogą bowiem doprowadzić do rozwoju kolejnych, jeszcze poważniejszych schorzeń.

Warto również wiedzieć, że stres to nie tylko dolegliwości psychiczne, nieleczony jest w stanie rozregulować zdrowie fizyczne, czemu skutecznie może zapobiec właśnie ashwagandha, a właściwości adaptogenne, jakie posiada, wyraźnie temu sprzyjają. Wynika to z działania właśnie witalnolidów, wykazujących, jak opisałem powyżej, właściwości łagodzące stany napięć nerwowych, relaksujące, wyciszające i pozwalające spokojnie zasnąć. Poprawia się również jakość snu, zmniejsza ryzyko wystąpienia bezsenności, co ponownie jest związane z regulacją poziomu „hormonu stresu”, czyli kortyzolu.

Jak wykazują przeprowadzane badania, regularne stosowanie withania somnifera odnosi pozytywne skutki także przy depresji, chorobie wymagającej w wielu przypadkach nawet leczenia klinicznego. Podobne zadowalające rezultaty uzyskano także u osób cierpiących na nerwicę, stany lękowe, schizofrenię oraz chorobę afektywną dwubiegunową.

Wzmocnienie układu odpornościowego

Drugą podstawą naszego zdrowia, równie ważną, jak praca mózgu i układu nerwowego, jest sprawnie działający układ odpornościowy, nazywany też immunologicznym. Jest naturalna bariera stanowiąca ochronę przed możliwymi infekcjami i chorobami, która jeśli z różnych przyczyn zostanie osłabiona, przestaje spełniać swoją funkcję. Najczęściej jest to powodowane przez wirusy czy bakterie, mogące doprowadzić do innych, niemniej poważnych schorzeń.

Jej wzmocnienie jest zadaniem właśnie dla aktywnych biologicznie składników ashwagandhy, wykazujących silne działanie antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Duże znaczenie dla większej sprawności układu odpornościowego mają również właściwości adaptegenne tej rośliny ułatwiające dostosowanie się organizmu do niemal każdych warunków, w jakich będzie musiał przebywać. Nie odczujemy więc ich za bardzo, łącznie ze stresem, czyli czynnikiem w wysokim stopniu rozregulowującym nasze zdrowie.

Obniżenie poziomu cholesterolu we krwi

Jednym z zagrożeń dla zdrowia, wpływającym głównie na pracę serca, układu krążenia jest zbyt wysoki poziom „złego” cholesterolu, jego frakcji LDL. Cholesterol LDL zaczyna odkładać się w naczyniach krwionośnych, przede wszystkim w tętnicach, szybko prowadząc do ich zwężenia, co stwarza zagrożenie powstania zatorów żylnych oraz zachorowania na miażdżycę. W obniżeniu frakcji LDL pomaga właśnie ashwagandha, podwyższająca jednocześnie i utrzymująca na właściwym poziomie frakcję HDL, czyli tzw. dobry cholesterol.

Brak zaburzeń snu i szybkie zasypianie

Specjaliści z różnych dziedzin medycyny nie na darmo mówią, że nie jesteśmy w stanie funkcjonować bez zdrowego snu, gwarantującego odpowiednią jakość wypoczynku pozwalającego lepiej zregenerować organizm, odbudować nadwątlone siły fizyczne i psychiczne. Pomóc tu może ponownie withania somnifera, co wynika bezpośrednio z jej właściwości antystresowych, regulujących poziom wydzielania kortyzolu, czyli hormonu stresu.

Usuwanie groźnych wolnych rodników

Mówiąc o wolnych rodnikach, mamy na myśli niesparowane Reaktywne Formy Tlenu (ROS), cząsteczki pozbawione jednego z elektronów, które zaczynają go poszukiwać, atakując inne atomy tlenowe. Wywołują w ten sposób reakcję, w której wyniku powstaje coraz więcej takich „osieroconych” rodników i zaczynają one stanowić zagrożenie dla organizmu, będąc przyczyną wielu chorób. Warto tu, chociażby wymienić:

• choroby układu krążenia;
• niewydolność nerek;
• chorobę Alzheimera i Parkinsona;
• przewlekłe zapalenie trzustki;
• cukrzycę stopnia 1 i 2;
• zwiększone ryzyko udaru mózgu;
• szczególnie niebezpieczne nowotwory, raka trzustki, piersi, płuc, czy jelita grubego.

W blokowaniu działaniu wolnych rodników wydajnie pomaga witania ospała, utrzymująca równowagę pomiędzy ich ilością a przeciwdziałającymi im antyoksydantami.

Regulacja poziomu cukru we krwi

Następną chorobą, której w żadnym przypadku nie można zlekceważyć i której objawy pomagają złagodzić ekstrakty oraz suplementy diety mające w składzie wyciągi z indyjskiego żeń-szenia, jest wspomniana cukrzyca, zarówno stopnia 1, jak i 2. Ich działanie polega na zmniejszeniu, a następnie utrzymaniu właściwego, bezpiecznego poziomu cukru we krwi.

Ochrona narządów wewnętrznych

Przede wszystkim wątroby i żołądka, bez których nie ma mowy o prawidłowym trawieniu, podstawie skutecznej walki z nadwagą i otyłością. Do zakłócenia pracy tych ważnych narządów dochodzi najczęściej w wyniku działania substancji toksycznych, takich jak metale ciężkie i związki chemiczne zawarte niestety również w pożywieniu, wodzie i powietrzu, którym oddychamy.

Inne dolegliwości

Ashwagandha znajduje zastosowanie w profilaktyce i usuwaniu skutków jeszcze wielu innych dolegliwości, między innymi takich jak:

• choroby stawów, chroniąc przed stanami zapalnymi chrząstki stawowej oraz silnymi bólami pleców lub kolan;
• niepłodność u mężczyzn, dzięki temu, że poprawia jakość nasienia, zwiększając ruchliwość, żywotność i ilość produkowanych plemników, podwyższa się też poziom testosteronu, wpływający z kolei na podniesienie libido i ogólną sprawność seksualną;
• zwiększenie wydolności fizycznej organizmu, z tego powodu preparaty z withania somnifera są zalecane dla osób wyczynowo uprawiających sport. Poprawia się ich pułap tlenowy, czyli zdolności organizmu do pochłaniania większej ilości tlenu.

Ashwagandha – przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne

Mimo swoich niewątpliwych i trudnych do podważenia właściwości korzystnie wpływających na nasze zdrowie ashwagandha nie jest przeznaczona dla każdego, kto chciałby jej używać. Nie mogą jej między innymi używać kobiety w ciąży i karmiące piersią, cierpiące na choroby autoimmunologiczne oraz stosujące niektóre leki, głównie przeciwbólowe albo przeciwpadaczkowe. Sama sproszkowana roślina i preparaty ją zawierające, mogą również powodować pewne skutki uboczne:

• dolegliwości skórne, mniej lub bardziej uciążliwe, głównie podrażnienia, zaczerwienienia i silne swędzenie, podobne jak przy trądziku;
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego, nudności lub wymioty;
• niedoczynność tarczycy;
• obniżenie ciśnienia krwi mogące powodować zawroty lub bóle głowy.

Źródła:

• https://www.medicalnewstoday.com/articles/318407#_noHeaderPrefixedContent
• https://www.healthline.com/nutrition/12-proven-ashwagandha-benefits
• https://www.webmd.com/diet/health-benefits-ashwagandha#1